Trong dòng chảy văn học Việt Nam hiện đại, truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của nhà văn Nguyễn Thành Long nổi bật như một bức tranh tuyệt đẹp về con người và cuộc sống lao động thầm lặng giữa núi rừng Tây Bắc hùng vĩ. Tác phẩm không chỉ khơi gợi những cảm xúc sâu lắng mà còn truyền tải thông điệp nhân văn về vẻ đẹp của sự cống hiến, tinh thần trách nhiệm và niềm hạnh phúc bình dị. Với mong muốn hỗ trợ quý độc giả, đặc biệt là các em học sinh đang tìm hiểu về tác phẩm này, chúng tôi xin gửi đến bài viết Soạn Lặng Lẽ Sa Pa chi tiết, giúp bạn khám phá sâu hơn những giá trị nội dung và nghệ thuật mà Nguyễn Thành Long đã khéo léo gửi gắm. Bài viết sẽ cung cấp lời giải đáp tường tận cho các câu hỏi trong Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống), đồng thời đưa ra những phân tích, đánh giá chuyên sâu để bạn đọc có cái nhìn toàn diện nhất.
Đôi nét về tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa và tác giả Nguyễn Thành Long
“Lặng lẽ Sa Pa” ra đời năm 1970, là kết quả từ chuyến đi thực tế của Nguyễn Thành Long lên vùng đất Sa Pa. Tác phẩm phản ánh chân thực cuộc sống của những người lao động thầm lặng, ngày đêm cống hiến cho sự nghiệp xây dựng đất nước trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Truyện khắc họa hình ảnh những con người bình dị nhưng có một nội tâm phong phú, một tinh thần lạc quan, yêu đời và luôn ý thức được giá trị công việc mình đang làm. Thông qua cuộc gặp gỡ tình cờ giữa các nhân vật, Nguyễn Thành Long đã ca ngợi vẻ đẹp của con người lao động mới, những người sống có lý tưởng và mang trong mình vẻ đẹp của sự giản dị, khiêm tốn.
Tổng hợp lời giải chi tiết cho bài Lặng lẽ Sa Pa (SGK Ngữ văn 8, tập 2 – Kết nối tri thức)
Để giúp các em học sinh nắm vững kiến thức và tự tin hơn khi tìm hiểu về tác phẩm, chúng tôi sẽ đi sâu vào từng câu hỏi trong sách giáo khoa, cung cấp phương pháp giải và lời giải chi tiết.
Khởi động: Trước khi đọc (Trang 15)
Câu hỏi: Nêu suy nghĩ của em về những người đang sống ở nơi xa xôi, hẻo lánh và làm các công việc vất vả, âm thầm.
Phương pháp giải: Trình bày suy nghĩ cá nhân của em dựa trên sự thấu cảm và hiểu biết về cuộc sống.
Lời giải chi tiết: Những người đang sống ở nơi xa xôi, hẻo lánh và làm các công việc vất vả, âm thầm là những con người dũng cảm và kiên cường. Họ phải đối mặt với nhiều khó khăn, thiếu thốn về vật chất và tinh thần, sự cô đơn, nhưng vẫn luôn bền bỉ, cống hiến. Sự hy sinh thầm lặng của họ đóng góp to lớn vào sự phát triển của cộng đồng và đất nước, dù đôi khi công việc của họ không được nhiều người biết đến. Họ xứng đáng nhận được sự trân trọng và biết ơn sâu sắc từ xã hội.
Đọc hiểu văn bản: Từ khám phá đến cảm nhận
Đọc văn bản 1: Cảm giác bối rối của người họa sĩ (Trang 18)
Câu hỏi: Vì sao người họa sĩ có cảm giác bối rối?
Phương pháp giải: Đọc kỹ đoạn văn “Anh thanh niên đang nói, dừng lại … một chuyến đi dài” để tìm ra nguyên nhân cảm xúc của họa sĩ.
Lời giải chi tiết: Người họa sĩ có cảm giác bối rối vì ông đã bất ngờ bắt gặp một vẻ đẹp, một giá trị tinh thần mà ông vẫn hằng ao ước được biết đến. Cuộc gặp gỡ với anh thanh niên, với những chia sẻ chân thành về cuộc sống và công việc, đã khơi gợi trong ông một ý tưởng sáng tạo mãnh liệt. Một nét đẹp tâm hồn mà anh thanh niên toát ra đủ để khẳng định một nhân cách, một nguồn cảm hứng dồi dào, khiến chuyến đi dài của ông trở nên vô cùng ý nghĩa.
Đọc văn bản 2: Bức chân dung vội vã (Trang 20)
Câu hỏi: Vì sao họa sĩ phác họa bức chân dung anh thanh niên ngay trong lần đầu gặp mặt?
Phương pháp giải: Đọc kỹ văn bản để hiểu rõ cảm xúc và hành động của họa sĩ.
Lời giải chi tiết: Ông họa sĩ phác họa bức chân dung anh thanh niên ngay trong lần đầu gặp mặt vì ông đã thực sự xúc động mạnh trước sự cởi mở, chân thành và vẻ đẹp tâm hồn của chàng trai. Anh thanh niên là hiện thân của một vẻ đẹp hiếm có, một nguồn cảm hứng lớn đối với người nghệ sĩ. Ông sợ rằng nếu không nắm bắt ngay khoảnh khắc ấy, vẻ đẹp đó có thể vụt qua. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi nhưng đã để lại ấn tượng sâu sắc, khiến ông không thể chần chừ mà phải lập tức ghi lại hình ảnh của người thanh niên.
Đọc văn bản 3: Lưu luyến chia tay (Trang 21)
Câu hỏi: Ông họa sĩ và cô kĩ sư có thái độ, cảm xúc như thế nào khi chia tay anh thanh niên?
Phương pháp giải: Đọc kỹ văn bản, tập trung vào đoạn cuối để nhận biết cảm xúc của các nhân vật.
Lời giải chi tiết: Khi chia tay anh thanh niên, ông họa sĩ và cô kỹ sư đều cảm thấy lưu luyến, tiếc nuối. Dù chỉ là một cuộc gặp gỡ ngắn ngủi nhưng anh thanh niên đã để lại ấn tượng sâu đậm, khiến họ cảm phục và quý mến. Cảm giác này thể hiện sự gắn kết tinh thần, sự đồng cảm giữa những con người có lý tưởng sống đẹp, dù mới quen.
Sau khi đọc: Phân tích và đánh giá sâu sắc
Đề tài của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa (Câu 1, Trang 22)
Câu hỏi: Xác định đề tài của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa.
Phương pháp giải: Dựa vào nội dung chính và thông điệp mà tác phẩm truyền tải để xác định đề tài.
Lời giải chi tiết: Đề tài của truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là ca ngợi những người lao động mới, đảm nhận các công việc thầm lặng, có ý nghĩa nhưng không kém phần quan trọng, góp phần vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước trong những năm 1970. Tác phẩm làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn, lý tưởng sống cao đẹp và tinh thần cống hiến của họ giữa khung cảnh Sa Pa yên bình nhưng cũng đầy thử thách.
Tóm tắt tác phẩm và nhận xét về kiểu cốt truyện (Câu 2, Trang 22)
Phương pháp giải: Đọc kỹ toàn bộ tác phẩm để tóm tắt nội dung chính và phân tích đặc điểm cốt truyện.
Lời giải chi tiết:
Tóm tắt tác phẩm:
Truyện kể về cuộc gặp gỡ tình cờ giữa các nhân vật: ông họa sĩ già, cô kỹ sư trẻ, bác lái xe và anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600 mét. Cuộc gặp diễn ra trong vòng 30 phút dừng chân của xe. Ông họa sĩ và cô gái lên thăm nơi ở và làm việc đơn độc của anh thanh niên. Tại đây, họ được nghe anh bộc bạch về công việc, cuộc sống, những suy nghĩ của mình. Anh thanh niên thể hiện sự yêu đời, lạc quan và khiêm tốn khi không nhận mình là người đáng được vẽ, mà giới thiệu những người khác xá xứng đáng hơn. Ông họa sĩ đã kịp ghi lại ký họa chân dung anh. Cuộc chia tay diễn ra trong niềm xúc động, lưu luyến của tất cả mọi người.
Nhận xét về kiểu cốt truyện:
Cốt truyện của “Lặng lẽ Sa Pa” khá đơn giản, xoay quanh tình huống gặp gỡ bất ngờ giữa các nhân vật. Không có nhiều biến cố kịch tính hay mâu thuẫn phức tạp, mà chủ yếu tập trung vào việc bộc lộ nội tâm, tư tưởng của nhân vật thông qua cuộc trò chuyện, tâm sự. Kiểu cốt truyện này giúp tác giả đi sâu vào khắc họa vẻ đẹp nhân cách của con người, đặc biệt là anh thanh niên, tạo không gian để độc giả chiêm nghiệm và cảm nhận một cách nhẹ nhàng, sâu sắc về những giá trị mà truyện muốn truyền tải. Đây là kiểu cốt truyện phù hợp để làm nổi bật vẻ đẹp bên trong, tinh thần của con người hơn là những sự kiện bề ngoài.
Chân dung nhân vật anh thanh niên: Chi tiết và tính cách (Câu 3, Trang 22)
Câu hỏi: Nhân vật anh thanh niên được nhà văn miêu tả qua những chi tiết nào (ngoại hình, lời nói, hành động, suy nghĩ, hoàn cảnh sống, công việc, mối quan hệ với các nhân vật khác)? Hãy dựa vào một số chi tiết tiêu biểu để nhận xét về tính cách của nhân vật.
Phương pháp giải: Liệt kê các chi tiết miêu tả nhân vật và từ đó khái quát tính cách.
Lời giải chi tiết:
| Các chi tiết miêu tả nhân vật anh thanh niên |
|---|
| Ngoại hình |
| Hoàn cảnh sống |
| Công việc |
| Lời nói |
| Hành động |
| Cảm xúc, suy nghĩ |
| Quan hệ với các nhân vật khác |
Nhận xét tính cách:
Từ những chi tiết trên, có thể thấy anh thanh niên là một chàng trai trẻ có lối sống giản dị, ngăn nắp, nhưng lại mang trong mình một tâm hồn cao đẹp. Anh là người khiêm tốn, luôn đặt người khác lên trên mình, không hề kể lể công lao. Anh yêu công việc đến say mê và có trách nhiệm cao với những gì mình làm, xem công việc là niềm vui, là lẽ sống. Dù sống một mình giữa nơi heo hút, anh không hề cô đơn mà luôn chủ động tìm niềm vui từ sách vở, từ việc chăm sóc vườn tược và từ những cử chỉ quan tâm đến người khác. Anh là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam những năm 70: sống có lý tưởng, say mê lao động và tràn đầy tình người.
Cách xây dựng nhân vật và tác dụng (Câu 4, Trang 22)
Câu hỏi: Chân dung nhân vật anh thanh niên hiện ra qua cảm nhận và suy nghĩ của những nhân vật nào? Cách xây dựng nhân vật như vậy có tác dụng gì?
Phương pháp giải: Xác định các nhân vật khác đã tiếp xúc và có cảm nhận về anh thanh niên, sau đó phân tích hiệu quả nghệ thuật của phương pháp này.
Lời giải chi tiết:
- Chân dung nhân vật anh thanh niên được hiện ra qua cảm nhận, suy nghĩ của các nhân vật: bác lái xe, ông họa sĩ và cô kỹ sư. Mỗi người đều có những ấn tượng và nhận xét riêng, tạo nên một cái nhìn đa chiều về anh.
- Tác dụng của cách xây dựng nhân vật này: Việc để anh thanh niên hiện lên qua góc nhìn và cảm xúc của các nhân vật khác giúp vẻ đẹp của nhân vật càng thêm trong sáng, khách quan, và đáng tin cậy. Thay vì tác giả trực tiếp miêu tả, những lời nhận xét, cảm phục từ những người xung quanh sẽ có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn, khiến hình ảnh anh thanh niên trở nên sinh động, chân thực và giàu sức lay động. Cách này cũng giúp tác phẩm tránh được lối kể chuyện một chiều, đơn điệu, đồng thời thể hiện tài năng nghệ thuật của Nguyễn Thành Long trong việc khắc họa nhân vật.
Cảm xúc, suy nghĩ của ông họa sĩ về con người và nghệ thuật (Câu 5, Trang 22)
Câu hỏi: Tìm một số chi tiết thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật ông họa sĩ về con người và nghệ thuật. Trên cơ sở đó, em hãy nhận xét về vai trò của nhân vật này trong tác phẩm.
Phương pháp giải: Đọc kỹ các đoạn văn có lời độc thoại nội tâm hoặc miêu tả cảm xúc của ông họa sĩ.
Lời giải chi tiết:
- Về con người: “Vì họa sĩ đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước được biết, ôi, một nét thôi đủ khẳng định một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị một chuyến đi dài.” Chi tiết này cho thấy ông họa sĩ là người có tâm hồn nhạy cảm, luôn khao khát tìm kiếm những vẻ đẹp tiềm ẩn trong cuộc sống và con người để đưa vào nghệ thuật.
- Về nghệ thuật: “Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành được sáng tác còn là một chặng đường dài,…” Câu nói này không chỉ thể hiện sự trăn trở của người nghệ sĩ trước thách thức của sáng tạo, mà còn cho thấy ông họa sĩ có cái nhìn sâu sắc về giá trị thực của nghệ thuật, không chỉ dừng lại ở cảm hứng ban đầu mà là cả một quá trình lao động nghiêm túc.
Nhận xét về vai trò của nhân vật ông họa sĩ:
Nhân vật ông họa sĩ có vai trò vô cùng quan trọng, không chỉ là một người quan sát mà còn là điểm nhìn chủ yếu của tác phẩm. Thông qua đôi mắt và tâm hồn nhạy cảm của ông, hình ảnh anh thanh niên cùng những người lao động khác hiện lên một cách chân thực, giàu cảm xúc. Ông họa sĩ không chỉ là người chứng kiến mà còn là người cảm thụ, người lí giải những vẻ đẹp bình dị nhưng cao cả của cuộc sống. Đồng thời, những trăn trở của ông về nghệ thuật cũng góp phần làm sâu sắc thêm ý nghĩa của tác phẩm về mối quan hệ giữa cuộc sống và sáng tạo nghệ thuật.
Vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa trong tác phẩm (Câu 6, Trang 22)
Câu hỏi: Những bức tranh thiên nhiên Sa Pa tuyệt đẹp đã góp phần tạo nên chất thơ cho tác phẩm. Hãy chọn một đoạn văn tả cảnh Sa Pa mà em ấn tượng nhất và nêu cảm nhận.
Phương pháp giải: Chọn một đoạn văn miêu tả cảnh thiên nhiên Sa Pa và trình bày cảm nhận cá nhân về vẻ đẹp của nó.
Lời giải chi tiết:
Đoạn văn tả cảnh Sa Pa mà em ấn tượng nhất: “Nắng bây giờ bắt đầu len tới, đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe.”
Cảm nhận:
Đoạn văn trên đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên Sa Pa đầy màu sắc và ánh sáng, mang một vẻ đẹp đặc trưng của vùng núi cao. Tác giả đã sử dụng những phép nhân hóa, so sánh tài tình (“rung tít trong nắng những ngón tay bằng bạc”, “mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục”) để khiến cảnh vật trở nên sống động, có hồn. Nắng không chỉ chiếu rọi mà còn “đốt cháy” rừng cây, làm bừng lên sức sống. Những sắc màu xanh của rừng, màu hoa cà của tử kinh hòa quyện tạo nên một bức tranh rực rỡ, thi vị. Đặc biệt, hình ảnh mây bị nắng xua cuộn tròn, lăn xuống đường, luồn vào gầm xe gợi cảm giác Sa Pa là một thế giới huyền ảo, thơ mộng, nơi con người có thể chạm vào mây trời. Vẻ đẹp lãng mạn này không chỉ làm nền cho câu chuyện mà còn góp phần tô điểm thêm cho vẻ đẹp tâm hồn của con người Sa Pa.
Bài học và suy nghĩ từ tác phẩm (Câu 7, Trang 22)
Câu hỏi: Tác phẩm gợi cho em những suy nghĩ, bài học gì?
Phương pháp giải: Trình bày suy nghĩ và những liên hệ bài học cá nhân của em khi đọc tác phẩm.
Lời giải chi tiết:
Tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa” đã gợi cho em nhiều suy nghĩ và bài học sâu sắc:
- Về ý nghĩa và niềm vui của lao động: Tác phẩm khẳng định rằng, bất kể công việc lớn lao hay thầm lặng, đều mang lại giá trị và niềm vui cho con người khi họ thực sự yêu và cống hiến hết mình. Anh thanh niên làm công việc khí tượng đầy gian khổ nhưng vẫn tìm thấy hạnh phúc trong từng số liệu, từng dự báo thời tiết, bởi anh hiểu được ý nghĩa của nó đối với cuộc sống và sản xuất.
- Về sự cống hiến cho cộng đồng và đất nước: Câu chuyện là lời ngợi ca những con người âm thầm cống hiến, hy sinh cho đất nước, không màng danh lợi. Vẻ đẹp của họ không nằm ở sự phô trương mà ở tinh thần trách nhiệm, ý chí kiên cường và tình yêu quê hương, tổ quốc.
- Bài học về lối sống và giá trị của sự khiêm tốn: Anh thanh niên là tấm gương về lối sống giản dị, ngăn nắp, biết tự tạo niềm vui cho bản thân và luôn khiêm tốn, không khoe khoang về thành tích của mình. Sự khiêm tốn ấy càng làm cho vẻ đẹp của anh thêm tỏa sáng.
- Bài học về tình người và sự quan tâm: Dù sống xa cách, anh thanh niên vẫn luôn quan tâm đến mọi người, từ củ tam thất cho bác gái lái xe đến bó hoa tặng cô kỹ sư, hay làn trứng biếu ông họa sĩ. Những cử chỉ nhỏ bé đó cho thấy tình người ấm áp luôn hiện hữu, xua tan đi sự lạnh lẽo của núi rừng.
- Về giá trị của sự đơn giản và sâu sắc: Tác phẩm cho thấy rằng, những câu chuyện bình dị, không quá kịch tính vẫn có thể chứa đựng những thông điệp lớn lao và chạm đến trái tim người đọc, giống như khi tìm hiểu về bài thơ đất nước của nguyễn khoa điềm cũng vậy. Đôi khi, những giá trị lớn lao lại nằm trong những điều tưởng chừng nhỏ bé, âm thầm.
- Về việc vượt qua sự cô đơn: Dù sống một mình, anh thanh niên không bao giờ cảm thấy cô đơn thực sự bởi anh có sách, có công việc và có tấm lòng hướng về mọi người. Đây là bài học quý giá về cách đối diện và vượt qua những thử thách tinh thần trong cuộc sống.
Viết cảm nghĩ: Từ góc nhìn của người họa sĩ (Trang 22)
Câu hỏi: Tưởng tượng em là nhân vật ông họa sĩ, hãy ghi lại cảm nghĩ của mình sau cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh thanh niên trên đỉnh Yên Sơn trong một đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu).
Phương pháp giải: Đóng vai ông họa sĩ, sử dụng ngôi thứ nhất để diễn tả cảm xúc và suy nghĩ sau cuộc gặp gỡ.
Lời giải chi tiết:
Bài tham khảo 1:
Tôi là một họa sĩ già, suốt đời rong ruổi khắp nơi để tìm kiếm vẻ đẹp và nguồn cảm hứng sáng tác. Nhưng cuộc gặp gỡ đặc biệt trên đỉnh Yên Sơn, với chàng thanh niên làm khí tượng trẻ tuổi ấy, thực sự đã in sâu vào tâm trí tôi. Anh được gọi là người cô độc nhất thế gian, vậy mà tôi lại thấy ở anh một tâm hồn rộng mở, đầy ắp tình yêu đời và nhiệt huyết. Được nghe anh say sưa kể về công việc vất vả nhưng đầy ý nghĩa, phục vụ cho mọi người, cho kháng chiến, tôi không khỏi xúc động. Bằng trực giác của người nghệ sĩ, tôi nhận ra vẻ đẹp ấy – một vẻ đẹp hiếm có, đáng trân trọng. Cuộc trò chuyện ngắn ngủi rồi cũng kết thúc trong niềm tiếc nuối khôn nguôi. Trước khi rời đi, tôi đã hứa với lòng mình sẽ quay trở lại, không chỉ để thăm anh mà còn để hoàn thành tác phẩm nghệ thuật mà tôi vừa mới ấp ủ, để vẻ đẹp thầm lặng của anh được lan tỏa.
Bài tham khảo 2:
Buổi gặp gỡ ngắn ngủi trên đỉnh Yên Sơn đã kết thúc, ba mươi phút trôi qua như chớp nhoáng, để lại trong tôi bao cảm xúc vấn vương. Giá như có thêm thời gian để trò chuyện, để thấu hiểu hơn về con người giản dị nhưng phi thường ấy. Bác lái xe thúc giục chúng tôi lên đường, nhưng tôi vẫn cố nán lại, nắm chặt tay anh thanh niên, lời hứa sẽ quay lại và ở lại chơi vài hôm bật ra một cách tự nhiên. Tôi muốn ghi lại không chỉ hình dáng mà cả tâm hồn của anh, muốn mọi người hiểu rõ và trân trọng anh, trân trọng tất cả những con người đang âm thầm làm việc ở những nơi xa xôi, hẻo lánh mà không mấy ai biết đến. Họ không chỉ là những người làm công việc chuyên môn mà còn là những tấm gương sáng về tinh thần cống hiến, dù cho cuộc sống có khó khăn đến mức đôi khi họ phải đối mặt với những vấn đề như đau bụng trên bên trái hay những thách thức khác về sức khỏe. Với tôi, họ thực sự là những anh hùng của thời đại.
Kết luận
“Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long là một tác phẩm văn học giàu giá trị nhân văn, không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của con người lao động mà còn truyền tải những thông điệp sâu sắc về ý nghĩa cuộc sống, niềm hạnh phúc đến từ sự cống hiến và tình người ấm áp. Qua bài soạn lặng lẽ sa pa chi tiết này, hy vọng bạn đọc đã có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về tác phẩm, từ đó thêm yêu quý những giá trị giản dị mà cao đẹp trong cuộc sống. Tác phẩm không chỉ là một bài học trong sách giáo khoa mà còn là một nguồn cảm hứng bất tận về tinh thần lạc quan, yêu đời và sự hy sinh thầm lặng. Dù ở bất kỳ đâu, trên đỉnh núi cao hay trong những công việc tưởng chừng bình thường nhất, giá trị của con người vẫn luôn tỏa sáng khi họ sống hết mình vì lý tưởng và vì cộng đồng. Nếu bạn quan tâm đến việc tổ chức và quản lý không gian sống một cách khoa học, dù là một căn nhà hay một nơi làm việc, việc tìm hiểu về các giải pháp tối ưu hóa không gian lưu trữ như kích thước tủ lạnh 4 cánh cũng có thể mang lại những gợi ý thú vị về cách sắp xếp cuộc sống một cách hiệu quả và tiện nghi hơn.
Tài liệu tham khảo
- Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2 – Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.