Bạn đã bao giờ nghe đến “mưa ngâu”, đến câu chuyện tình yêu diệu kỳ Ngưu Lang Chức Nữ, hay thắc mắc về một ngày lễ đặc biệt mà nhiều người rủ nhau ăn đậu đỏ chưa? Nếu những điều đó khơi gợi sự tò mò trong bạn, thì chắc chắn bạn đang muốn tìm hiểu sâu hơn về Lễ Thất Tịch Là Gì. Không chỉ đơn thuần là một ngày lễ truyền thống, Thất Tịch còn ẩn chứa bao nhiêu tầng ý nghĩa văn hóa, triết lý nhân sinh và cả những thông điệp tinh tế về mối quan hệ giữa con người với tự nhiên. Hãy cùng CÔNG TY TNHH MÔI TRƯỜNG HSE khám phá chi tiết về ngày đặc biệt này, từ nguồn gốc huyền thoại cho đến những phong tục độc đáo và cả thông điệp ẩn sâu mà có thể bạn chưa từng nghĩ đến nhé!
Giới thiệu về lễ Thất Tịch là gì?
Lễ Thất Tịch là gì mà lại khiến bao tâm hồn trẻ thổn thức, bao trái tim yêu thương chờ mong? Đơn giản mà nói, đây là một ngày lễ truyền thống của các nước phương Đông, gắn liền với câu chuyện tình Ngưu Lang Chức Nữ đầy bi tráng và lãng mạn. Thường rơi vào ngày 7 tháng 7 âm lịch hàng năm, Thất Tịch không chỉ là dịp để các cặp đôi bày tỏ tình cảm mà còn là cơ hội để mọi người cầu duyên, cầu may mắn và chiêm nghiệm về sự sum vầy. Ở Việt Nam, dù không phổ biến rầm rộ như một số quốc gia khác, nhưng những năm gần đây, ngày Thất Tịch đã dần trở nên quen thuộc hơn, đặc biệt trong giới trẻ, qua những hoạt động như ăn chè đậu đỏ, ngắm sao trời và gửi gắm những ước nguyện.
Nguồn gốc và truyền thuyết Ngưu Lang Chức Nữ – Linh hồn của lễ Thất Tịch
Để hiểu rõ hơn về lễ Thất Tịch là gì, chúng ta không thể bỏ qua truyền thuyết Ngưu Lang Chức Nữ, câu chuyện đã đi sâu vào tâm thức của nhiều thế hệ. Chuyện kể rằng, Ngưu Lang là một chàng chăn bò hiền lành, thật thà, còn Chức Nữ là tiên nữ giáng trần, con gái út của Ngọc Hoàng. Họ yêu nhau say đắm và sống một cuộc sống hạnh phúc với hai người con. Tuy nhiên, tình yêu giữa người phàm và tiên nữ không được thiên đình chấp thuận. Ngọc Hoàng nổi giận, bắt Chức Nữ về trời và dùng dải Ngân Hà chia cắt đôi uyên ương.
Mỗi năm, vào ngày 7 tháng 7 âm lịch, hàng vạn con quạ thương cảm cho tình yêu của họ đã bay đến, bắc cầu Ô Thước để Ngưu Lang và Chức Nữ có thể gặp nhau một lần duy nhất. Nước mắt của họ trong cuộc gặp gỡ ngắn ngủi ấy rơi xuống trần gian tạo thành “mưa ngâu” – một đặc trưng của mùa hè ở Việt Nam. Truyền thuyết này không chỉ là một câu chuyện tình lãng mạn mà còn là biểu tượng của sự chia ly, nỗi nhớ mong và hy vọng về ngày đoàn tụ, là nền tảng sâu sắc cho ý nghĩa của lễ Thất Tịch là gì.
Lễ Thất Tịch diễn ra khi nào?
Lễ Thất Tịch luôn diễn ra vào ngày 7 tháng 7 âm lịch hàng năm. Ngày này không cố định theo lịch dương mà thay đổi tùy thuộc vào từng năm. Ví dụ, trong năm 2024 này, ngày Thất Tịch sẽ rơi vào thứ Bảy, ngày 10 tháng 8 dương lịch. Việc xác định ngày lễ theo lịch âm là một nét văn hóa đặc trưng, tương tự như việc chúng ta thường quan tâm 20/11 là thứ mấy hay còn bao nhiêu ngày nữa tới tết để chuẩn bị cho những sự kiện quan trọng khác trong năm. Ngày 7 tháng 7 âm lịch mang theo mình một bầu không khí đặc biệt, vừa lãng mạn, vừa chất chứa chút u hoài của sự đợi chờ. Dù bạn có là người tin vào truyền thuyết hay không, thì việc biết chính xác ngày Thất Tịch vẫn giúp bạn hiểu hơn về dòng chảy văn hóa và thời gian của các lễ hội truyền thống.
Ý nghĩa của lễ Thất Tịch trong văn hóa Á Đông
Lễ Thất Tịch là gì trong tâm thức của người Á Đông? Nó không chỉ là một ngày kỷ niệm tình yêu đôi lứa mà còn là biểu tượng cho sự kiên trì, lòng chung thủy và hy vọng vào hạnh phúc. Ngày này, người ta tin rằng những ước nguyện về tình duyên sẽ linh nghiệm hơn, bởi nó gắn liền với sự đoàn tụ hiếm hoi của Ngưu Lang và Chức Nữ.
Ở nhiều nơi, Thất Tịch còn được coi là “Lễ hội cầu khéo” của phụ nữ, nơi họ thể hiện sự khéo léo, đảm đang qua các trò chơi truyền thống như xâu kim qua chín lỗ, hoặc cầu mong có được tình duyên tốt đẹp, gia đình êm ấm. Đối với những người độc thân, đây là dịp để cầu duyên; với các cặp đôi, là thời điểm để củng cố tình cảm và hứa hẹn về một tương lai bền chặt. Ý nghĩa sâu xa của Thất Tịch nằm ở niềm tin vào tình yêu vượt mọi rào cản, vào sự kiên nhẫn đợi chờ và vào phép màu của sự sum họp.
“Lễ Thất Tịch không chỉ là ngày của tình yêu đôi lứa, mà còn là lời nhắc nhở về giá trị của sự đoàn tụ gia đình và niềm hy vọng vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Nó khơi gợi trong chúng ta sự trân trọng những khoảnh khắc sum vầy hiếm hoi, giống như cách Ngưu Lang và Chức Nữ vượt qua Ngân Hà để gặp nhau.” – Bà Nguyễn Thị Hoa, một chuyên gia văn hóa dân gian với hơn 30 năm nghiên cứu về phong tục Việt Nam, chia sẻ.
Các phong tục và hoạt động ý nghĩa trong ngày Thất Tịch
Để chào đón ngày mà lễ Thất Tịch là gì được thể hiện rõ nét nhất, nhiều phong tục và hoạt động đã được hình thành và duy trì qua nhiều thế hệ. Mỗi hoạt động đều mang một ý nghĩa riêng, góp phần tạo nên một ngày Thất Tịch thật đặc biệt.
Bánh trôi đậu đỏ – Món ăn của tình yêu và may mắn
Một trong những phong tục phổ biến nhất trong ngày Thất Tịch ở Việt Nam những năm gần đây chính là ăn bánh trôi nước hoặc chè đậu đỏ. Người ta tin rằng, việc ăn đậu đỏ vào ngày này sẽ giúp những người độc thân nhanh chóng tìm được một nửa của mình, còn các cặp đôi sẽ có tình yêu bền chặt, viên mãn. Màu đỏ của đậu tượng trưng cho sự may mắn, tình yêu nồng nàn, và sự gắn kết. Việc chia sẻ bát chè đậu đỏ không chỉ là một hành động mang tính tín ngưỡng mà còn là cách để mọi người thể hiện sự quan tâm, mong muốn những điều tốt đẹp nhất đến với nhau.
Cầu duyên – Mong ước hạnh phúc lứa đôi
Đây có lẽ là hoạt động được mong chờ nhất của những người trẻ trong ngày Thất Tịch. Các bạn trẻ thường đến chùa, miếu hoặc những nơi linh thiêng để thắp hương, cầu nguyện cho đường tình duyên suôn sẻ. Nhiều người viết những lời ước nguyện vào giấy rồi thả xuống nước hoặc treo lên cây, với hy vọng lời cầu xin sẽ được thần linh chứng giám. Hoạt động này phản ánh một nét đẹp trong văn hóa Á Đông: con người luôn tìm kiếm sự kết nối tâm linh để gửi gắm những mong ước thầm kín nhất của mình về hạnh phúc và tình yêu.
Ngắm sao và cầu nguyện
Vào đêm Thất Tịch, khi trời trong xanh, nhiều người sẽ ngước nhìn lên bầu trời để tìm kiếm sao Ngưu Lang (sao Altair) và sao Chức Nữ (sao Vega), hai ngôi sao sáng nhất thuộc chòm sao Thiên Ưng và Thiên Cầm. Truyền thuyết kể rằng, hai ngôi sao này chỉ hội ngộ duy nhất một lần trong năm vào đêm 7 tháng 7. Việc ngắm sao và thầm thì những lời cầu nguyện dưới bầu trời đêm được cho là sẽ mang lại may mắn, đặc biệt là trong chuyện tình cảm. Điều này cũng cho thấy sự gắn bó sâu sắc giữa con người với vũ trụ, với những hiện tượng thiên nhiên huyền bí.
Bánh trôi đậu đỏ truyền thống trong ngày lễ Thất Tịch, biểu tượng của tình yêu và may mắn
Các phong tục địa phương độc đáo
Ngoài những phong tục chung, ở mỗi vùng miền, mỗi quốc gia lại có những biến thể riêng trong việc kỷ niệm ngày Thất Tịch. Ví dụ, ở Trung Quốc, phụ nữ thường thi tài khéo léo như xâu kim dưới ánh trăng. Ở Nhật Bản, ngày này được gọi là Tanabata, mọi người viết ước nguyện lên những mảnh giấy nhỏ đủ màu sắc rồi treo lên cành tre. Dù có sự khác biệt, nhưng tất cả đều hướng đến một ý nghĩa chung: tôn vinh tình yêu, sự đoàn kết và ước vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn. Những phong tục này không chỉ là nét đẹp văn hóa mà còn là cách để cộng đồng duy trì và truyền tải những giá trị nhân văn qua nhiều thế hệ.
Lễ Thất Tịch và thông điệp ý nghĩa về môi trường từ góc nhìn HSE
Khi chúng ta nói về lễ Thất Tịch là gì, thường mọi người chỉ nghĩ đến tình yêu đôi lứa hay các phong tục truyền thống. Tuy nhiên, dưới góc nhìn của CÔNG TY TNHH MÔI TRƯỜNG HSE, một chuyên gia nội dung về môi trường, ngày lễ này còn mang những thông điệp sâu sắc về sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên, về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường sống của chúng ta.
Nước – Nguồn sống và biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu
Truyền thuyết Ngưu Lang Chức Nữ gắn liền với dải Ngân Hà, một dòng sông thiên hà ngăn cách đôi uyên ương. Nước, trong câu chuyện này, không chỉ là rào cản mà còn là yếu tố chứng kiến và thanh lọc tình yêu. “Mưa ngâu” trong ngày Thất Tịch là nước mắt đoàn tụ, là biểu hiện của sự sống và luân hồi. Điều này nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của nguồn nước sạch – mạch nguồn của mọi sự sống trên Trái Đất. Bảo vệ nguồn nước không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của cộng đồng và hệ sinh thái.
Mưa ngâu – Dấu hiệu của sự tái sinh và cân bằng sinh thái
Mưa ngâu trong ngày Thất Tịch không phải là mưa lũ, mà là những cơn mưa rả rích, nhỏ giọt, mang theo hơi thở của mùa chuyển giao. Cơn mưa này nuôi dưỡng đất đai, giúp cây cối xanh tươi, rửa sạch không khí, giống như cách tình yêu Ngưu Lang Chức Nữ tái sinh mỗi năm. Nó tượng trưng cho sự luân chuyển, tái tạo trong tự nhiên. Việc hiểu và tôn trọng chu kỳ tự nhiên của mưa, của các mùa là điều cần thiết để duy trì sự cân bằng sinh thái. Chúng ta cần nhận thức rằng mọi hành động của con người đều có thể tác động đến chu kỳ này, và việc bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sự cân bằng đó.
Cảnh mưa ngâu trên cánh đồng lúa xanh mướt, tượng trưng cho sự tái sinh và phồn thịnh của thiên nhiên
Lễ hội xanh và trách nhiệm với tự nhiên
Trong bối cảnh hiện nay, khi mà các vấn đề về biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên cấp bách, việc tổ chức các lễ hội truyền thống như Thất Tịch cũng cần được định hướng theo hướng “xanh”. Nghĩa là, chúng ta có thể tận hưởng vẻ đẹp văn hóa, thực hiện các phong tục nhưng đồng thời cũng phải ý thức giảm thiểu rác thải, sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường, và hạn chế mọi hành động gây tổn hại đến tự nhiên. Một lễ hội xanh sẽ không chỉ giữ gìn giá trị truyền thống mà còn góp phần bảo vệ hành tinh của chúng ta. Điều này cũng giống như việc chúng ta cần phải xem xét đơn vị của nhiệt lượng trong quá trình sản xuất để giảm thiểu tác động đến khí hậu, mỗi hành động nhỏ trong cuộc sống và lễ hội đều tạo nên những thay đổi lớn.
Nâng cao nhận thức bảo vệ nguồn nước và hệ sinh thái
Từ câu chuyện về dải Ngân Hà và những giọt mưa ngâu, chúng ta có thể rút ra bài học về tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn nước ngọt – một tài nguyên quý giá đang ngày càng khan hiếm. Thất Tịch nhắc nhở chúng ta rằng, nếu không có nguồn nước trong lành, sự sống sẽ khó mà duy trì được. CÔNG TY TNHH MÔI TRƯỜNG HSE khuyến khích mọi người cùng nhau nâng cao ý thức tiết kiệm nước, không xả rác bừa bãi ra sông hồ, và tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường, đặc biệt là bảo vệ các hệ sinh thái thủy sinh. Tình yêu Ngưu Lang Chức Nữ dù xa cách vẫn tìm được lối về, vậy chúng ta, những con người đang sống trên cùng một hành tinh, càng cần phải chung tay gìn giữ ngôi nhà chung của mình. Giống như việc mỗi gram trọng lượng riêng của vàng có giá trị riêng, mỗi hành động bảo vệ môi trường của chúng ta đều có giá trị và “trọng lượng” rất lớn đối với tương lai.
Cộng đồng cùng chung tay bảo vệ môi trường, nhặt rác bên bờ sông, hình ảnh thể hiện tinh thần đoàn kết và trách nhiệm
Trong câu chuyện tình yêu vĩ đại, có lẽ cả Ngưu Lang và Chức Nữ cũng mong muốn một thế giới nơi tình yêu và sự sống có thể đơm hoa kết trái trong một môi trường trong lành, không bị ô nhiễm. Hãy để Thất Tịch không chỉ là ngày để cầu duyên mà còn là ngày để chúng ta cùng nhau suy ngẫm về trách nhiệm của mình với mẹ thiên nhiên. Khi môi trường xanh sạch đẹp, đó cũng chính là một hình thái của sự “tẩy rửa” những điều không tốt, một cách để “làm sạch” hành tinh của chúng ta, dù không phải cách tẩy nốt ruồi tại nhà mà là một hành động mang ý nghĩa lớn hơn cho cộng đồng.
Kết bài
Hy vọng rằng, qua bài viết này, bạn đã có một cái nhìn toàn diện hơn về lễ Thất Tịch là gì, từ nguồn gốc huyền thoại đầy xúc động cho đến những phong tục độc đáo và ý nghĩa sâu xa mà nó mang lại. Thất Tịch không chỉ là ngày để tôn vinh tình yêu đôi lứa mà còn là lời nhắc nhở về sự kiên trì, lòng chung thủy và trên hết, là về sự gắn kết hài hòa giữa con người với vạn vật trong vũ trụ.
Hãy cùng CÔNG TY TNHH MÔI TRƯỜNG HSE biến mỗi ngày không chỉ là dịp để kỷ niệm các giá trị văn hóa mà còn là cơ hội để chúng ta suy ngẫm và hành động vì một môi trường sống tốt đẹp hơn. Dù bạn đang độc thân và mong tìm được một nửa, hay đang hạnh phúc bên người mình yêu, hãy để tinh thần của lễ Thất Tịch là gì – tinh thần của hy vọng, sự sum vầy và trách nhiệm – lan tỏa, không chỉ trong chuyện tình cảm mà còn trong cách chúng ta đối xử với môi trường xung quanh.