Hà Nội tự hào sở hữu vô vàn công trình kiến trúc độc đáo, và một trong số đó không thể không nhắc đến Chùa Một Cột – ngôi cổ tự linh thiêng đã trải qua hàng ngàn năm lịch sử. Mỗi du khách khi đặt chân đến thủ đô đều không khỏi trầm trồ trước kiệt tác kiến trúc ấn tượng này, một minh chứng cho sự tài hoa của người xưa. Đặc biệt, ngôi chùa cổ kính này còn lưu giữ những dấu ấn văn hóa và lịch sử sâu sắc của dân tộc Việt Nam. Bài viết này sẽ Giới Thiệu Về Chùa Một Cột, mang đến cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về địa danh độc đáo này.
Chùa Một Cột Nằm Ở Đâu Và Cách Di Chuyển?
Chùa Một Cột là một trong những điểm đến du lịch nổi bật của Hà Nội, thu hút một lượng lớn du khách ghé thăm mỗi ngày. Vị trí của chùa thuận tiện cho việc tham quan và khám phá.
Ban đầu, chùa được vua Lý Thái Tông cho xây dựng trên địa phận thôn Thanh Bảo, huyện Quảng Đức, phía Tây của hoàng thành Thăng Long xưa. Ngày nay, Chùa Một Cột tọa lạc tại phố Chùa Một Cột, ngay cạnh quần thể di tích Quảng trường Ba Đình – Lăng Chủ Tịch, thuộc trung tâm quận Ba Đình, Hà Nội. Địa điểm này chỉ cách Trung Tâm Hội Nghị 37 Hùng Vương khoảng 0,3 km, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách kết hợp nhiều điểm tham quan.
Du khách có thể dễ dàng đến chiêm bái và tham quan Chùa Một Cột bằng nhiều phương tiện khác nhau như xe buýt, xe máy cá nhân hoặc taxi. Khi đến thăm chùa, quý khách cần lưu ý ăn mặc lịch sự, trang nghiêm và tôn trọng những quy định chuẩn mực của chốn linh thiêng.
Do nằm liền kề với khu di tích Phủ Chủ Tịch – Lăng Bác Hồ, du khách thường kết hợp tham quan cả hai địa điểm này trong cùng một chuyến đi. Quý khách có thể di chuyển đến Lăng Bác tại số 19 đường Ngọc Hà, quận Ba Đình, Hà Nội, sau đó theo hướng dẫn vào viếng Bác và lần lượt tham quan Phủ Chủ Tịch, Bảo Tàng Hồ Chí Minh, rồi mới đến Chùa Một Cột. Khi khám phá vẻ đẹp cổ kính của Hà Nội, du khách còn có thể tìm hiểu thêm về nhiều khía cạnh khác của đời sống, từ ẩm thực đến văn hóa, như cách nấu lẩu thái ngon mà nhiều người yêu thích.
Chùa Một Cột Hà Nội từ góc nhìn tổng thể với kiến trúc độc đáo trên trụ đá giữa hồ sen
Lịch Sử Chùa Một Cột: Ngôi Đền Của Giấc Mộng Và Phước Lành
Chùa Một Cột, bên cạnh tên gọi quen thuộc, còn được biết đến với những cái tên khác như chùa Mật, chùa Diên Hựu hay Liên Hoa Đài, mỗi tên gọi đều gắn liền với những câu chuyện và ý nghĩa lịch sử sâu sắc.
Theo sử sách ghi lại, chùa được vua Lý Thái Tông hạ lệnh xây dựng vào mùa đông năm 1049. Tích xưa còn lưu truyền câu chuyện về giấc mộng kỳ lạ của vua Lý Thái Tông. Trong giấc mơ, nhà vua thấy Phật Quan Âm tọa thiền trên một tòa hoa sen rực sáng, sau đó đưa tay dắt vua lên đài sen. Tỉnh giấc mộng, vua đã cho dựng ngôi Chùa Một Cột với lối kiến trúc độc đáo, mô phỏng đúng như những gì đã thấy trong mơ. Từ đó, một ngôi chùa với kết cấu một cột duy nhất, dáng tựa đài sen vươn lên giữa mặt hồ Linh Chiểu thơ mộng, đã sừng sững giữa kinh thành Thăng Long.
Sau khi chùa được dựng, vua Lý Thái Tông thường xuyên lui tới cầu nguyện. Không lâu sau đó, Hoàng hậu hạ sinh một Hoàng tử khôi ngô. Tin rằng đây là công đức mà Phật ban cho, vua Lý Anh Tông (người kế vị Lý Thái Tông) đã cho tu sửa lại chùa và xây dựng thêm một ngôi chùa khác bên cạnh Chùa Một Cột để tạ ơn. Lúc này, quần thể chùa (gồm Chùa Một Cột và ngôi chùa mới) được đặt tên là Diên Hựu, mang ý nghĩa “phước lành bền lâu”. Giá trị lịch sử và văn hóa luôn song hành với những kiến thức thực tế phục vụ cuộc sống, như việc chuẩn bị toán cho bé chuẩn bị vào lớp 1.
Kiến trúc Liên Hoa Đài của Chùa Một Cột với mái cong và trụ đá vững chắc
Kiến Trúc Độc Đáo “Có Một Không Hai” Của Chùa Một Cột
Khi nhắc đến những công trình có kiến trúc ấn tượng, thật khó có công trình nào có thể vượt qua được Chùa Một Cột. Sự độc đáo của nó đã được công nhận rộng rãi: Tổ chức Kỷ lục Châu Á đã xác nhận Chùa Một Cột là “Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất châu Á” vào năm 2012, và Kỷ lục Guinness Việt Nam cũng ghi nhận đây là “Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất Việt Nam”.
Chùa Một Cột là một kiệt tác kiến trúc xuất sắc, thể hiện đậm nét tính dân tộc. Không gian chùa là bản giao hưởng tuyệt vời của sự sáng tạo trong kiến trúc, kết hợp hài hòa với nghệ thuật điêu khắc đá, hội họa, chạm khắc gỗ… Tất cả tạo nên một công trình rất dân tộc, rất Việt Nam! Sự tinh tế trong kiến trúc Chùa Một Cột không chỉ là niềm tự hào về di sản mà còn gợi nhắc về những giá trị cần thiết trong mọi mặt của cuộc sống, bao gồm cả việc quản lý tài chính cá nhân như tìm hiểu 100 bath bằng bao nhiêu tiền việt.
Kiến trúc của Chùa Một Cột độc đáo theo kiểu “một không hai”. Chùa được tạo hình giống như một đóa hoa sen đang nở trên mặt nước – loài hoa biểu tượng cho sự tinh khiết và cao quý của Phật pháp. Chính vì lý do này, dân gian vẫn thường gọi Chùa Một Cột là Liên Hoa Đài.
Toàn bộ không gian chùa được đặt trên một trụ đá duy nhất giữa hồ Linh Chiểu. Thực tế, trụ này gồm hai khối đá nhưng được gắn kết khéo léo, tạo thành một thể thống nhất, mang lại sự độc đáo cho kiến trúc tổng thể. Chùa được xây dựng từ nhiều loại gỗ quý, góp phần tạo nên vẻ đẹp bền vững và trang trọng.
Mái chùa lợp ngói cổ, được thiết kế khéo léo với hình đao cong và đắp nổi hình rồng chầu mặt nguyệt – còn gọi là “Lưỡng long chầu nguyệt”, với những nét hoa văn vô cùng tinh xảo. Trong kiến trúc đền chùa từ xưa đến nay, hình tượng rồng là một biểu tượng không thể thiếu. Đây là hình ảnh thể hiện sự quyền uy thần thánh, đồng thời mang đậm những giá trị nhân văn sâu sắc, phản ánh ước vọng và trí tuệ của con người Việt Nam. Mỗi chi tiết tại chùa đều được chạm khắc tỉ mỉ, từ rồng chầu mặt nguyệt đến những bậc thang gạch cổ kính. Bên cạnh đó, việc tìm kiếm sự hoàn hảo trong ẩm thực cũng là một nét văn hóa, với những bí quyết như cách ướp sườn cốt lết nướng hấp dẫn.
Để lên chùa thắp hương và chiêm bái, du khách sẽ phải bước qua một bậc thang nhỏ gồm 13 bậc, được làm bằng gạch. Trên lối cầu thang này có gắn một bia đá giới thiệu sơ lược về lịch sử của ngôi chùa, giúp du khách dễ dàng tìm hiểu thêm.
Bên trong chùa đặt tượng Phật Quan Âm với lối trang trí tinh xảo, sắc nét. Bức tượng được thiết kế mô phỏng theo đúng giấc mộng của vua Lý Thái Tông xưa – Phật Quan Âm ngồi trên đài sen sáng rực, tỏa ánh hào quang. Xung quanh chùa là hồ Linh Chiểu, được bao bọc bởi tường gạch thấp, trong hồ thả hoa sen, bốn mùa tỏa hương thơm ngát, tạo nên một không gian thanh tịnh và an yên.
Ngoài những nét kiến trúc độc đáo, Chùa Một Cột còn được coi là đỉnh cao của triết học phương Đông. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng không gian chùa được xây dựng hài hòa giữa triết lý âm – dương. Chùa có hình vuông tượng trưng cho âm, trong khi cột đỡ chùa có hình tròn tượng trưng cho dương. Đây chính là sự hài hòa của đất trời, sự cân bằng giữa sinh – tử, âm – dương… Những giá trị nhân văn và triết lý sâu sắc của Chùa Một Cột luôn được truyền tải qua các thế hệ. Tương tự, trong các sự kiện quan trọng của đời sống, việc chuẩn bị kỹ lưỡng cũng là điều cần thiết, ví dụ như một bài phát biểu đám cưới họ nhà gái ý nghĩa.
Kết Luận
Dù kiến trúc nguyên bản của Chùa Một Cột từ thời Lý đã không còn giữ được trọn vẹn, nhưng ngôi chùa vẫn là một biểu tượng vĩ đại, là sự nhắc nhở về một thời vang bóng của lịch sử dân tộc và là niềm tự hào không thể phủ nhận của người Việt Nam. Hy vọng qua bài viết giới thiệu về Chùa Một Cột này, quý độc giả đã có cái nhìn sâu sắc hơn về kiệt tác kiến trúc và di sản văn hóa quý giá này. Đừng ngần ngại ghé thăm Chùa Một Cột để trực tiếp cảm nhận vẻ đẹp và sự linh thiêng của ngôi chùa, khám phá thêm về một phần lịch sử hào hùng của Thăng Long – Hà Nội.